Сакральные объекты Казахстана
В этой части сайта мы представляем вашему вниманию информационные паспорта сакральных объектов Казахстана, которые содержат подробную информацию, касающуюся истории сакрализации объекта, конкретных практик поклонения объекту, его физического состояния, а также состояния инфраструктуры вокруг него и т. д. Эти описания сопровождают дополнительные материалы, имеющие определенное отношение к объекту: фотографии, спутниковые карты, информационные материалы, книги, статьи, а также артефакты и рукописи.
Добровольные участники проекта могут принять участие в составлении паспортов объектов, пока не представленных на данной странице сайта. Для этого, пожалуйста, перейдите в раздел “Принять участие”, где вы найдете бланк паспорта.
Кокентау, археологиялық нысан
Атауы: Көкентау археологиялық кешені.
Объект түрі: Тас дәуірінен қазіргі заманға этнографиялық кезеңге дейінгі археологиялық
ескерткіштер тобы.
Орналасқан жері: Ескерткіш Шығыс Қазақстан облысының Семей қалалық округінде
(Семей қаласынан 90 км) орналасқан.
Объектінің мерзімделуі: б.з.д. 2 мыңжылдық e. – б.з. VIII ғасыр.
Ең жақын елді мекен: Археологиялық кешен ШҚО Семей қаласының Көкентау
ауылынан оңтүстікке қарай 30 км жерде орналасқан.
Семейтау, археологиялық ескерткіш
Атауы: Семейтау археологиялық ескерткіштері.
Объект түрі: ежелгі көшпенділер дәуіріндегі археологиялық ескерткіштер тобы.
Орналасқан жері: Ескерткіш Шығыс Қазақстан облысының Семей қалалық округі
аумағында орналасқан (Семей қаласынан 40 шақырым).
Объектінің мерзімделуі: б. з. д. VI ғ. – XIIІ ғ.
Ең жақын елді мекен: Объект Көкентау ауылынан шығысқа қарай 10 шақырым және
ШҚО Семей қаласынан 40 шақырым жерде орналасқан.
Қызыл кент
Атауы: Қызыл-Кеніш, Қызыл-Кент, Қызыл-Кент сарайы, Қызыл-Кеніш
сарайы, Қызыл-Кенч сарайы, Қызыл-Гянч сарайы, Қыз-Әулие, ойр. Xaslux.
Объект түрі: Будда монастырінің қирандылары.
Негізін қалаушы: Хундулен-убашы, ойрат ақсүйегі немесе Очирту Сэцен-
хан, Хошут ханы.
Негізі қаланған уақыт: 1650-жылдар немесе 1672-73 жылдар.
Пайдаланылған кезең: 1650-жылдар – XVII ғасырдың аяғы.
Негізгі қызметтері: ғибадатхана, будда стационарлық монастыры,
резиденция.
Діни бағыты: тибеттік Гелукпа дәстүрінің буддизмі.
Қоңыр әулие, үңгір
Атауы: Қоңыр әулие.
Объект түрі: Жер астындағы тұщы суы бар табиғи карст үңгірі
Пайдаланылған кезең: XVIII-XXI ғасыр.
Негізгі қызметтері: Баспана, діни ғибадат ету орны.
Діни бағыты: Исламға дейінгі діни ғұрып, ислам.
Құнанбай мешіті
Атауы: Құнанбай мешіті.
Объект түрі: Мұсылман мешіті.
Негізін қалаушы: Құнанбай Өскенбайұлы.
Негізі қаланған уақыт: 1847-1853 ж.
Пайдаланылған кезең: 1853 жылдан 1928 жылға дейін, 1991 жылдан қазіргі
уақытқа дейін.
Негізгі қызметтері: Тарихи-мәдени сайт және Қарқаралыдағы мұсылман
мешіттерінің бірі.
Діни бағыты: Ханафи мазхабының исламы.
Ақкөл Жайылмадағы Исабек Ишан кесенесі
Атауы: Ақкөл Жайылмадағы Исабек Ишан кесенесі (Исабек ишан мазары)
Объект түрі: Исабек Ишан, оның ұрпақтары мен туыстары жерленген
қасиетті қожа руының жерленетін кешені.
Негізін қалаушы: Исабек Ишан (шамамен 1792-1871).
Негізі қаланған уақыт: 1871 ж.
Пайдаланылған кезең: 1871 жылдан бастап.
Негізгі қызметтері: әулие жерленген жері.
Діни бағыты: Ханафи мазһабы Исламы
Оғландыдағы Бекет ата кесенесі
Атауы: Оғыландыдағы Бекет ата кесенесі (мазар кешені)
Объект түрі: Оғыландыдағы Бекет ата кесенесі (мазар кешені)
Негізін қалаушы: Бекет Мырзағылұлы (1750-1813).
Негізі қаланған уақыт: XIX ғасырдың басы.
Пайдаланылған кезең: 1813 жылдан бастап ол қажылық орын ретінде
қызмет атқарады.
Негізгі қызметтері: Қажылық рәсімнің орталық нысаны
Діни бағыты: ислам, ханафи мазһабы.
Қалжан-ахун мешіті мен медресесі
Атауы: Калжан-ахун мешiт медресе.
Объект түрі: Кешенді мешіт, медресе және мазар.
Негізін қалаушы: Қалжан Бөлекбайұлы (Қалмұхамед)-ахун (1862-1916)
Негізі қаланған уақыт: 1916 ж.
Пайдаланылған кезең: 1916-1944 ж.
Негізгі қызметтері: Мұсылмандық рәсімдерді өткізетін орын.
Діни бағыты: Ханафи мазхабының исламы.
Өмір беретін бұлақ
Атауы: Құдай Анасының Иконасының құрметіне арналған “ Өмір беретін
қайнар көз”шіркеуі
Объект түрі: Шіркеу, купельді кішкене шіркеу, ашық аспан астындағы
купель
Негізін қалаушы: Түркістан және Тәшкен епископы Димитрий (Абашидзе);
Астана мен Алматы Митрополиті Мефодий (Немцов), Иеромонк Глеб
(Жартовский)
Негізі қаланған уақыт: 1860-жылдар.
Пайдаланылған кезең: 1860-жылдар – бүгінге дейін.
Негізгі қызметтері: шомылдыру, шоқындыру рәсімдері және литургиялық
қызметтер
Діни бағыты: Православие шіркеуі
Аккөл мешіті
Атауы: Аккөл мешіті (тат. Акколск мэчете), тарихи атауы Аққолтық мешіті.
Объект түрі: Ескі мешіт ғимараты, жартылай қираған, есік-терезесі жоқ, шатыры қираған дерлік және мұнарасы қатты қисайған.
Негізін қалаушы: Құрылыстың демеушісі Мұхаммед Уали Хамитов. Негізін қалаушылар - Муталлап Фазылбеков (1874-1937) және Сұлтанғали Фазылбеков, (1847-1912).
Негізі қаланған уақыт: 1907 ж.
Пайдаланылған кезең: 1907-1920- жылдар.
Негізгі қызметтері: Мешіттің қызметі, бүгінде ғимарат мешіт ретінде қызмет атқармайды.
Діни бағыты: ислам, ханафи мазһабы.
Құтқарушы Мәсіхтің соборы, Орал қ.
Атауы: Құтқарушы Мәсіхтің соборы, Орал қаласы, Құтқарушы Мәсіхтің
соборы, Орал қаласы
Объект түрі: Православие соборы.
Негізін қалаушы: Генерал Шипов Николай Николаевич (1846-1911, Орал
казактары әскерінің бастығы (1885-1893).
Негізі қаланған уақыт: 1907.
Пайдаланылған кезең: 1907-1929, 1990- қазіргі уақытқа дейін.
Негізгі қызметтері: Оралдың барлық православиелік тұрғындары үшін литургиялық
қызметті жүзеге асырады.
Діни бағыты: Шығыс православиелік христиандық.
Абылай-кит
Атауы: Абылай-кит (ойр. ablaiin keyed, Ablaiin süm-e).
Объект түрі: Бекіністі будда монастырінің қалдықтары.
Негізін қалаушы: Абылай-тайджи, ойрат ақсүйегі.
Негізі қаланған уақыт: 1652 ж.
Пайдаланылған кезең: 1652 - XVIII ғасырдың басы.
Негізгі қызметтері: ғибадатхана, будда стационарлық монастыры, шеберхана, мектеп.
Діни бағыты: тибеттік Гелукпа дәстүрінің буддизмі.